O ile THC (tetrahydrokannabinol) i CBD (kannabidiol) to dwa najlepiej poznane i najczęściej wykorzystywane kannabinoidy w konopiach, to nauka coraz bardziej interesuje się tzw. kannabinoidami mniejszościowymi (zwanymi też „rzadkimi”, „rzadko występującymi” lub minorkami). Są to związki obecne w niższych stężeniach, które jednak wykazują ciekawe i obiecujące właściwości farmakologiczne.
W poniższym artykule prezentujemy przegląd najważniejszych kannabinoidów mniejszościowych, ich potencjalne działanie, zastosowania terapeutyczne oraz aktualny stan badań.
Czym są kannabinoidy mniejszościowe?
Roślina konopi zawiera ponad 120 rozpoznanych kannabinoidów.
✅ Kannabinoidy mniejszościowe to te, które naturalnie występują w bardzo małych ilościach (poniżej 1% zawartości w czasie zbioru).
Często powstają jako produkty przemian metabolicznych głównych kannabinoidów (np. degradacji THC lub CBD) lub są prekursorami bardziej znanych związków.
Najważniejsze kannabinoidy mniejszościowe
Poniżej przedstawiamy główne rzadkie kannabinoidy analizowane w badaniach naukowych, z uwzględnieniem ich właściwości:
1. CBN – kannabinol
🔹 Powstaje w wyniku utleniania i starzenia się THC
🔹 Nie jest psychoaktywny, ale może wzmacniać działanie THC
Potencjalne działanie:
- Ułatwia zasypianie i poprawia jakość snu
- Działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie
- Może wspierać leczenie chorób neurodegeneracyjnych
Zastosowanie:
- Suplementy i ekstrakty CBN jako naturalna alternatywa dla leków nasennych
- Terapia bezdechu sennego (badania w toku)
2. CBC – kannabichromen
🔹 Jeden z głównych rzadkich kannabinoidów biosyntetyzowanych z CBGA
🔹 Nie ma działania psychoaktywnego
🔹 Działa synergicznie z innymi kannabinoidami = tzw. efekt entourage
Potencjalne właściwości:
- Przeciwzapalne (m.in. działanie na COX-2)
- Przeciwbólowe
- Neuroprotekcyjne – wspiera neurogenezę
- Może działać przeciwbakteryjnie
Zastosowanie:
- Schorzenia zapalne (np. zapalenia jelit), bóle nerwowe, profilaktyka mózgu
3. CBG – kannabigerol (choć coraz mniej „rzadki”)
🔹 Prekursor innych kannabinoidów – „komórka macierzysta” (powstaje z CBGA)
🔹 Obecny głównie w młodych roślinach
Działanie:
- Przeciwbakteryjne, szczególnie przeciwko MRSA
- Przeciwzapalne (działanie na receptory CB2 i TRP)
- Obniżenie ciśnienia śródgałkowego (potencjalnie przy jaskrze)
- Regulacja apetytu i motoryki jelit
- Potencjał przeciwnowotworowy (badania wstępne)
🚀 Wzrasta popularność szczepów „CBG-rich”, np. White CBG, Santhica, The White CBG
4. THCV – tetrahydrokannabiwarin
🔹 Strukturalnie podobny do THC, ale o odmiennym działaniu
🔹 W małych dawkach działa jako antagonista receptora CB1
🔹 W większych może mieć pewne działanie psychoaktywne
Potencjalne korzyści:
- Hamowanie apetytu → zainteresowanie farmaceutyką odchudzającą
- Regulacja poziomu glukozy (dla cukrzyków)
- Wspieranie koncentracji – badania nad ADHD
- Efekty przeciwdrgawkowe
🌿 THCV zawierają odmiany takie jak: Durban Poison, Doug’s Varin, Pineapple Purps
5. CBDV – kannabidiwarin
🔹 Analog CBD, obecny w niektórych odmianach typu indica i afgańskich landrace
🔹 Obecnie badany jako lek potencjalny w leczeniu padaczki dziecięcej i autyzmu
Działanie według badań:
- Przeciwdrgawkowe (badania fazy II nad zespołem Dravet)
- Potencjalne działanie neuroprotekcyjne
- Może wpływać na układ TRPV1 i TRPA
📁 Firma GW Pharmaceuticals prowadzi badania kliniczne nad lekiem na bazie CBDV (GWP42006)
Inne warte uwagi kannabinoidy:
| Kannabinoid | Potencjalne działanie | Występowanie / badania |
|---|---|---|
| CBGA – kwas kannabigerolowy | prekursor innych kannabinoidów | rośliny młode, odmiany CBG-rich |
| CBCA – kwas kannabichromenowy | antybakteryjne, przeciwbólowe | forma kwasowa CBC |
| THCA – kwas tetrahydrokannabinolowy | przeciwzapalny, neuroprotekcyjny (bez działania psychoaktywnego) | obecny w surowej konopi |
| Delta-8-THC | słabsze działanie niż Delta-9, mniej lęku i paranoi | coraz popularniejszy w USA, kontrowersyjny legislacyjnie |
| CBL, CBT (najmniej poznane) | potencjał antybakteryjny, nowo odkryte | trwają badania strukturalne |
Efekt synergii – dlaczego kannabinoidy mniejszościowe są ważne?
Zjawisko tzw. „efektu świty” (entourage effect) zakłada, że kannabinoidy, terpeny i flawonoidy współdziałają i wzmacniają nawzajem swoje działanie.
Oznacza to, że ekstrakty pełnospektralne, zawierające śladowe ilości rzadkich kannabinoidów, mogą działać skuteczniej niż pojedynczy związek (np. samo CBD w izolacji).
Trendy i rynek:
- ✅ Coraz więcej firm oferuje ekstrakty i produkty z CBN, CBC, CBG – choć często są droższe ze względu na rzadkość i potrzebę izolacji
- ✅ Odmiany bogate w THCV i CBDV zyskują zainteresowanie w terapii metabolicznej i neurologicznej
- ✅ Syntetyczne lub półsyntetyczne wersje niektórych minorków są badane pod kątem nowych leków
Aspekty prawne
W Europie i Polsce wiele kannabinoidów mniejszościowych (np. CBG, CBDV, CBC) nie jest wpisanych na listy substancji kontrolowanych, co ułatwia ich sprzedaż w formie olejów, kosmetyków i suplementów.
Jednak związki jak THCV czy Δ8-THC mogą podlegać przepisom dotyczącym THC – zależnie od kraju.
Dlaczego kannabinoidy mniejszościowe są istotne?
✅ Choć występują w niewielkiej ilości, mają ogromny potencjał terapeutyczny
✅ Wspierają działanie CBD i THC poprzez efekt świty
✅ Coraz więcej badań ukazuje ich unikalne właściwości: neuroprotekcja, przeciwzapalność, sen, apetyt, padaczka
✅ Są przyszłością spersonalizowanej terapii kannabinoidowej i sektora konopi funkcjonalnych
