Kannabinoidy – zarówno endogenne, jak i roślinne – od lat wzbudzają zainteresowanie badaczy nie tylko ze względu na działanie neurologiczne, ale również z uwagi na możliwy wpływ na układ hormonalny człowieka. Na przestrzeni ostatnich lat pojawiło się coraz więcej danych sugerujących, że substancje takie jak THC, CBD, CBG czy CBN mogą oddziaływać na osi HPA (podwzgórze–przysadka–nadnercza), regulację płciową, metabolizm i wydzielanie hormonów tarczycy.
Jakie są najnowsze ustalenia na 2025 rok?
1. Układ endokannabinoidowy a oś hormonalna
Układ endokannabinoidowy (ECS) odgrywa istotną rolę w homeostazie całego organizmu. Występuje w:
-
podwzgórzu – centrum regulacji hormonalnej,
-
przysadce mózgowej – głównej „szynie sygnałowej” dla większości hormonów,
-
gruczołach: nadnerczach, gonadach, tarczycy i trzustce.
Kluczowe mechanizmy:
-
CB1 – obecny w ośrodkowym układzie nerwowym; może hamować uwalnianie hormonów z przysadki.
-
CB2 – bardziej związany z układem odpornościowym, ale jego wpływ pośredni na hormony (przez stan zapalny) także jest istotny.
2. Jakie hormony mogą być modulowane przez kannabinoidy?
| Hormon / Układ | Potencjalny wpływ kannabinoidów | Uwagi na 2025 |
|---|---|---|
| Kortyzol (hormon stresu) | THC może zwiększać jego poziom, CBD – obniżać | Badania kliniczne potwierdzają wpływ obu kierunków, zależnie od dawki |
| Testosteron i androgeny | THC może obniżać poziom testosteronu przy przewlekłym użyciu | Efekt odwracalny, zależny od ilości i częstotliwości |
| Estrogen / progesteron | Możliwe zaburzenia cyklu u kobiet stosujących THC | Brak wpływu przy stosowaniu wyizolowanego CBD |
| Insulina i glukoza | CBD może poprawiać wrażliwość insulinową | Badania sugerują korzyści metaboliczne |
| Tarczyca (T3, T4, TSH) | Wysokie dawki THC mogą tłumić oś podwzgórze–przysadka–tarczyca | Brakuje badań długoterminowych |
| Melatonina | Kannabinoidy mogą wpływać na rytmy okołodobowe | Potwierdzony wpływ na sen i wydzielanie melatoniny nocą |
3. Co pokazują badania na ludziach i zwierzętach?
CBD:
-
Hamuje uwalnianie kortyzolu – redukuje reakcję stresową u ludzi.
-
Może zwiększać insulinooporność przy bardzo wysokich dawkach, ale w mniejszych – ją poprawiać.
-
Nie wpływa bezpośrednio na gospodarkę estrogenową ani androgenną.
THC:
-
Może zakłócać cykl menstruacyjny przy przewlekłym, codziennym użyciu.
-
Obserwowano obniżony poziom LH i testosteronu u mężczyzn przy codziennym paleniu marihuany (>3 razy dziennie).
-
U gryzoni wysokie dawki THC powodowały supresję TSH i T3.
Inne kannabinoidy:
-
CBG – może wpływać na neurohormonalne szlaki stresu, choć dane są wstępne.
-
CBN – podejrzewany o wpływ na rytm melatoniny i sen.
4. Czy efekt jest trwały?
Dane z 2025 roku wskazują, że:
-
Większość wpływów hormonalnych ma charakter przejściowy i odwracalny po odstawieniu kannabinoidów.
-
Kluczowe czynniki to: forma stosowania (inhalacja vs olejek), dawka, częstotliwość, osobnicza wrażliwość.
-
CBD, w przeciwieństwie do THC, wykazuje mniejszą ingerencję w oś hormonalną, a nawet może działać ochronnie.
Praktyczne wnioski
Kannabinoidy mogą wpływać na gospodarkę hormonalną, ale:
✔️ Wpływ ten nie jest jednoznacznie negatywny, zależy od:
-
stosowanej substancji (THC vs CBD),
-
dawki i czasu trwania terapii,
-
płci i wieku pacjenta.
✔️ CBD ma największy potencjał terapeutyczny bez istotnego wpływu na poziomy hormonów płciowych czy tarczycy.
✔️ W przypadku THC konieczna jest ostrożność przy przewlekłym stosowaniu – szczególnie u młodzieży i osób z zaburzeniami endokrynologicznymi.
Status prawny w Polsce (2025)
-
✅ CBD i produkty konopne z THC ≤0,3% są legalne jako suplementy, kosmetyki i żywność konopna.
-
✅ Medyczna marihuana (zawierająca THC) dostępna jest na receptę w wybranych aptekach.
-
❌ Uprawa konopi innych niż włókniste bez zezwolenia jest w Polsce nielegalna.
-
✅ Nasiona marihuany są legalne w Polsce jako kolekcjonerskie, ale ich kiełkowanie i uprawa są zakazane.
Kannabinoidy oddziałują na gospodarkę hormonalną pośrednio i bezpośrednio, szczególnie poprzez wpływ na oś HPA, metabolizm glukozy i hormony płciowe. Choć nie są klasycznymi „regulatorami hormonalnymi”, mogą modyfikować równowagę endokrynologiczną, zwłaszcza przy długotrwałym i intensywnym użyciu THC. CBD pozostaje najbardziej bezpiecznym kannabinoidem z punktu widzenia układu hormonalnego.
