Zastosowanie konopi medycznych u pacjentów z chorobą Parkinsona – przegląd danych klinicznych

Choroba Parkinsona (PD) to postępujące schorzenie neurodegeneracyjne, którego główne objawy to drżenie spoczynkowe, sztywność mięśniowa, spowolnienie ruchowe (bradykinezja) oraz niestabilność postawy. Leczenie farmakologiczne opiera się głównie na lewodopie i jej pochodnych, ale z czasem skuteczność terapii maleje, a pojawiają się działania niepożądane, w tym dyskinezy. W związku z tym coraz więcej badań koncentruje się na substancjach wspomagających – m.in. kannabinoidach.

Mechanizmy działania kannabinoidów w chorobie Parkinsona

Układ endokannabinoidowy (ECS), poprzez receptory CB1 i CB2, wpływa na:

• regulację uwalniania dopaminy w prążkowiu,

• kontrolę ruchu i napięcia mięśniowego,

• procesy neurozapalne i neuroprotekcyjne,

• nastrój, sen i łaknienie.

Najczęściej badane kannabinoidy:

• CBD (kannabidiol): działanie przeciwzapalne, przeciwlękowe, neuroprotekcyjne,

• THC (tetrahydrokannabinol): działanie rozluźniające, euforyzujące, przeciwbólowe,

• Preparaty łączone (np. CBD + THC): potencjalnie większa skuteczność dzięki tzw. efektowi otoczenia (entourage effect).

Co mówią badania kliniczne?

1. Badania obserwacyjne i ankietowe

• W Izraelu i Niemczech przeprowadzono duże badania ankietowe wśród pacjentów z PD stosujących konopie medyczne.

• Wyniki:

  • ponad 70% pacjentów zgłaszało poprawę snu, nastroju i redukcję bólu,

  • około 40–50% odnotowało poprawę w zakresie drżeń i sztywności mięśniowej,

  • niektórzy zgłaszali mniejsze nasilenie dyskinez polewodopowych.

2. Badanie z 2014 r. (loteryjne) – Uniwersytet w Tel Awiwie

• 22 pacjentów z PD spożywało konopie (formy inhalacyjne).

• Wnioski: poprawa snu, redukcja bólu i drżeń, bez istotnych działań ubocznych.

3. CBD a jakość życia (Bergamaschi et al., 2011)

• CBD (300 mg/dzień) podawane przez kilka tygodni.

• Efekt: poprawa ogólnego samopoczucia i redukcja lęku – bez zmiany motoryki.

4. Przegląd Cochrane i AAN (Amerykańska Akademia Neurologii)

• Stanowisko: „zbyt mało wysokiej jakości badań klinicznych”, ale potencjał terapeutyczny wymaga dalszej eksploracji.

• Podkreślono dobre bezpieczeństwo CBD i jego potencjał w łagodzeniu objawów niemotorycznych.

Objawy, na które kannabinoidy mogą wpływać

Potwierdzony lub obserwowany wpływ konopi medycznych:

Możliwe działania niepożądane

• suchość w ustach,

• zawroty głowy,

• pogorszenie koncentracji,

• zmęczenie lub senność (przy wyższych dawkach THC),

• w rzadkich przypadkach – paranoje lub lęki.

CBD ma znacznie lepszy profil bezpieczeństwa niż THC i jest często preferowany w leczeniu seniorów.

Wnioski z danych klinicznych

• Konopie medyczne nie leczą choroby Parkinsona, ale mogą wspierać leczenie objawowe.

• Najlepiej sprawdzają się w łagodzeniu dolegliwości niemotorycznych (sen, nastrój, ból).

• Stosowanie konopi powinno być prowadzone pod kontrolą lekarza, który zna mechanizmy działania i możliwe interakcje (np. z lewodopą).

• Największy potencjał wykazuje CBD, szczególnie jako uzupełnienie klasycznej terapii.

Jak wygląda sytuacja prawna w Polsce?

• ✅ Medyczna marihuana jest w Polsce legalna od 2017 roku – wydawana na receptę, dostępna w aptekach.

• ✅ Preparaty zawierające THC i/lub CBD mogą być stosowane w leczeniu chorób neurologicznych, w tym Parkinsona – decyzję podejmuje lekarz.

• ❌ Uprawa marihuany (z THC > 0,3%) w Polsce jest nielegalna, także na własne potrzeby terapeutyczne.

• ✅ Nasiona konopi są legalne wyłącznie w celach kolekcjonerskich – nie wolno ich kiełkować ani uprawiać.

Kannabinoidy – szczególnie CBD i zrównoważone formy zawierające THC – mogą wspierać pacjentów z chorobą Parkinsona, zwłaszcza w zakresie jakości życia, snu i bólu. Wciąż brakuje szeroko zakrojonych badań klinicznych, ale istniejące obserwacje i ankiety potwierdzają pozytywny wpływ u wielu pacjentów.